Keten’in Gerçek Tarihi
Ketenden bahsediyoruz ya epeydir. Keten ilk ne zaman nasıl
keşfedilmiş? Bunu çokça düşünmüşümdür. Acaba insanoğlu bitkileri nasıl ve hangi
yollarla keşif etmişler. Muhtemelen deneme yanılma ile. Zehirlenenler olmuş
mudur? Ketenin keşfi muhtemelen tohumu ile olmuştur diye düşünüyorum. Bu
bilgilere de rast geldikçe sizlerle paylaşacağım. Bugün sizlere ketenin kısa
tarihçesinden bahsetmek istiyorum.
Gürcistan’daki tarih öncesi mağaralarda 36000 yıl öncesine
ait doğada kendiliğinden yetişen keten olan boyalı liflerden dokuma kumaşlara
rastlanmıştır (1). İsviçre gölündeki M.Ö. 8000 yıllarına ait evlerde, saman
parçaları, tohumlar, lifler, iplikler, ve çeşitli dokumalar bulunmuştur (1).
Antik Mısır’da mumyalamada keten kullanılmaktaydı. Keten, zenginliği temsil
ettiği kadar aydınlığı ve saflığı da temsil ettiği söylenir. Keten Mısır’da o kadar değerliymiş ki; bazı
durumlarda para yerine de kullanılmış. Antik
Mezopotamya’da da üretilerek en üst seviyede hakkını elde etmiş. Ketenin her zaman pahalı olmasının en önemli
nedeni: bitkinin işlenmesinin zor olmasından kaynaklanmaktadır. Keten ipliği
elastik değildir ve ipliğin kırılmadan kopmadan dokunması oldukça zordur.
Aslında keten, bitki olarak oldukça dayanıklı olmasına rağmen, yetiştirirken bazı
konulara dikkat edilmesi gerekir. Örneğin en verimli ekim zamanı, toprağın
cinsi, coğrafyanın uygunluğu, gübreleme miktarı ve zamanı gibi.
Keten kelimesinin nereden geldiğine
ilişkin ilk yazılı kanıtlara Yunanistan’daki Pylos Linear B tabletlerinde (2) anlatılmaktadır.
Keten (linen) kelimesinin ideografi ifadesi olarak Yunanca’da “li-no” olarak yazılmıştır. Fenikeliler, hem
yetiştirilmesi hem de dokunması için keten bitkisini İrlanda’ya getirmişlerdir.
Belfast zamanında ketenin üretimi ile
ilgili tarihin en meşhur merkezi olmuştur. Dünya üzerinde ekseriyetle keten Viktoria
döneminde üretilmiştir.
Bazı dini kurallarda ketenden bahsedildiği
ya da dini konularda ketene yer verildiği görülmüştür. Yahudi inancına göre
keten ve yünden giysiler yasaklanmıştır (3). İncil’in Proverb 31’inde de
ketenden söz edildiğine rastlanır. İncil’de meleklerin keten giydiklerinden
bahsedilir.
Daha sık yazmak istiyorum. Ancak
konunun henüz o kadar başlarındayım ki; sizlere aktarabileceğim çokça
materyalim yok. Ben edindikçe sizlerle paylaşmaya gayret ediyorum. Bundan
sonraki yazımı erken yazabilirim. Çünkü Ağva yöresinde #keten yetiştirilmesi
konusu ile ilgili oldukça olumlu gelişmeler olmakta.
Açıklama ve Kaynakça:
(2) Arkeoloji terimi
olarak Linear B yazısı: M.Ö. 1450’lerde Linner A’dan türetilen gece yazısına
verilen ad. Bu yazının Girit’e değil, Yunanistan’daki Akhalara özgü bir yazı
olduğu anlaşılmıştır. Zira Linear A yazısı, Girit’in başka bölgelerinde
bulunmasına karşılık, Linear B yazısı Knossos dışında görülmemiştir. Oysa
Yunanistan’daki Akha merkezlerinde, örneğin Mykenai ve Pylos’ta çok sayıda
Linear B yazılı tablet bulunmuştur. Ref. www.dersimiz.com
https://101onevidenceoftrojanwar.weebly.com
